Programa VII Governu la pasa Alkatiri: “Ha’u lakohi aprezenta tan”

Bankada opozisaun CNRT, PLP no KHUNTO iha Parlamentu Nasional (PN), aprezenta mosaun rejeisaun hodi rejeita programa VII Governu nian, tanba konsidera programa ne’e la bazeia ba konstiuisaun no la garante estabilidade Governativa ba tinan lima nia laran. Mosaun rejeisaun ne’e, aprovadu iha PN ho votus a favor 35 kontra 30 no abstensaun 0.

Ho nune’e Primeiru Ministru, Mari Alkatiri promete katak, nia sei la lori tan programa VII Governu nian ba dala rua atu diskuti iha PN.

Antes atu aprova mosaun rezesaun ne’e, Xefi bankada PLP ne’e mós husu ba joven sira, li-liu joventude lori asuwain PLP nian atu tur  hakmatek hodi garante nafatin paz no estabilidade.

Xefi bankada KHUNTO, Luis Roberto da Silva hateten, bankada KHUNTO kontinua tau intrese nasional iha oin, tanba nia reprezenta povu iha Parlamentu Nasional.

“Hanesan loron primeiru, ita hahú ho ita nia programa VII Governu, iha ne’eba bankada tolu ne’e halo ona estatmentu polítika ida katak, deskorda ho programa ida ne’e,” katak Luis Roberto.

Tanba ne’e, diskusaun la’o to’o loron hat ona, laiha solusaun ba programa VII Governu, tanba realidade partidu tolu ne’e deskorda nafatin ho programa VII Governu.

“Programa VII Governu ne’e, buat hotu la’o diak, maibé KHUNTO ezije buat hotu tenki bazeia ba konstituisaun. Desizaun KHUNTO nian ne’e, la’os atu destroe nasaun, maibé atu tane nafatin povu no rai ida ne’e,” dehan Luis Roberto.

Xefi bankada PLP, Fidelis Magalhaes hateten, PLP rekuñese katak, diskusaun parlamentu nian kona ba programa VII Governu ne’e, to’o iha konkluzaun ida ne’ebé difisil.

“Faze ida ita to’o ona, maibé sei iha faze sira seluk tan, kona ba lala’ok VII Governu ne’e nian ba futuru. Importante mak tenki iha komunikasaun no konsentrasaun polítika atu nune’e ita hotu iha futuru bele lori ka harii Timor Leste ida bele iha fatin ba Timoroan hotu atu moris ba. Ami iha ne’e ezekuta polítika ami nia partidu nian, ami laiha intrese seluk, maibé atu lori moris ne’ebé diak liu ba ita nia povu Timor Leste,” dehan deputadu ne’e.

Entretantu, Xefi bankada CNRT, Arão Noe rekuñese katak, mosaun ba rezesaun programa Governu nian ne’e, primeiraves akontese iha istoria Estadu Timor Leste nian.

“Saida mak ami halo, la’os buka poder, maibé hala’o de’it ami nia kna’ar tuir konstituisaun haruka, mosaun rezeisaun ne’e aprezenta bazeia ba konstituisaun, tanba ne’e mak mosaun ne’e iha fatin atu aprezenta,” dehan Arão Noe.

Bankada Partidu Demokrátiku mesak deputadu foun mak tama iha Parlamentu Nasional, ho hanoin ida katak, bele aprende buat ruma husi deputadu sira ne’ebé kleur ona iha Parlamentu, maibé realidade lahatudu hanesan ne’e.

“Atu halo desizaun importante balu, maibé to’o ikus dehan Governu inskonstitusional, ha’u lahatene ida ne’ebé mak los. Ita dehan ezekuta polítika partidu nian, maibé Governu nia programa ida ne’e, saida mak ladiak,” katak Maria Tereza Gusmão.

Nune’e mós Xefi bankada FRETILIN, Francisco Branco hateten, nia admira ho polítika opozisaun nian ne’ebé nakonu ho vingansa polítika.

“Ha’u triste tebes tanba iha vingansa polítika de’it, ha’u la dehan labele iha opozisaun, maibé tenki opozisaun ida konstrutiva no edukativa, ita tenki hatudu ba jerasaun aban bainrua katak, ita labele tau vingansa iha ita nia polítika,” relata nia.

Francisco Branco dehan, nasaun Timor Leste sei frazil, tanba ne’e, polítiku na’in sira lalika koko malu hanesan ne’e.

Ha’u lakohi aprezenta tan

Entretantu Primeiru Ministru (PM) Mari Alkatiri hateten, programa VII governu konstitusional la pasa, e nia sei lamai iha PN atu aprezenta tan badala rua.

Iha debate programa VII governu konstitusional ba dala ikus ne’e mos, Mari Alkatiri afirma,  nia kontenti tebes, tanba programa VII Governu nian rezeitadu iha PN.

Maske nune’e Primeiru Ministru, Mari Alkatiri, apela ba joventude sira iha Timor laran tomak atu tu’ur hakmatek, tanba prosesu naruk ida foin mak hahú.

“Ha’u fila fali ba uma ho isin Kaman tebes, maibé Kaman para la’o haleu Timor Leste tomak, tu’un ba baze hodi lori dokumentu ne’e atu halo referendum  ba Timor Leste tomak, laiha ema ida bele bandu ha’u, tanba ha’u iha obrigasaun atu esplika didiak ba povu saida mak akontese iha Parlamentu Nasional ida ne’e,” afirma Alkatiri.

Tuir Alkatiri katak, programa governu ne’ebe mak iha ne’e seidauk implementa, foin aprezenta deit partidu oposizaun CNRT, PLP no KHUNTO vota kontra ona.

“Labarik ida foin maka atu forma iha inan nia kanotak seidauk hatene nia sexu ne’e feto ou mane, seidauk hatene mos nia ne’e labarik ida matenek ou lae, ou bele mos sai lideransa diak, Maibe seidauk to’o nia forma, ita hamate uluk ona nia (abortus),” deklara Mari Alkatiri.

*gmntv.tl