Komunidade Japoneza Organiza “Festa de Timor”

Komunidade no organizasaun japoneza nomós ema  hotu ne’ebé halo servisu ba Timor-Leste halo “Festa de Timor” hodi komemora loron restaurasaun independénsia ba da-15.

Sekretáriu Jerál Komisaun Organizadora, Eriko Toku Mitoh husi Peacewinds Japaun hatete eventu ne’e halo atu fó koñesimentu di’ak liután sobre Timor-Leste liuhusi espozisaun ne’ebé partisipa husi organizasaun hamutuk 28 ne’ebé demostra produtu Timór nian hanesan Kafé, Xá Timór, Tais Timór, hahán Timór no livru sira  kona-ba Timór no disionáriu lian lokál ne’ebé ema Japaun hakerek.

Aleinde ne’e Organizasaun Naun Governamentál (ONG) japoneza nian ne’ebé servisu iha Timor-Leste halo divulgasaun informasaun ba sira-nia servisu durante ne’e ba juventude iha universidade nomós buka tan voluntáriu sira atu bá halo servisu sosiál iha Timór.

“Atividade ne’e atu halo sosializasaun kona-ba Timor-Leste, hodi ema hatene liután. Tanba ema sosa Timór nia produtu sira hanesan kafé maibé sira lahatene Timór ne’e mak oinsá”, katak Eriko, horisehik.

Tomomi husi NGO PARCIC mós hatutan ema sira ne’ebé servisu ba Timór mak ema sira ne’ebé espesiál no unidu tebes, tanba karater ema Timór nia ne’ebé hanesan naturál.

“Ami aprende buat barak, nune’e iha domin maka’as ba Timor-Leste. Kultura Japaun nia diferente tebes ho Timór, maibé karik ami uluk hanesan ne’e maibé loron ne’e lakon ona”.

Toshihide Kawasaki ne’ebé uluk hanesan Former Councellor iha embaixada Japaun ba Timor-Leste dehan, iha istória Timor-Leste nia iha relasaun ho Japaun ne’ebé di’ak tebes. Relasaun ne’e harii ho naturál.

“Japaun nia  Governu, NGO, ho kompania iha kapasidade atu fó kontribuisaun ba Timor-Leste nia dezenvolvimentu no ema Timór sira. Ho atividade ida ne’e, atu fó motivasaun di’ak liu ba instituisaun sira japoneza atu haree​ durante servisu ne’ebé halo ona. Nune’e sira bele iha konesimentu, importante no motivasaun hodi servisu iha Timór”.

Konsuladu Timor-Leste ba Japaun, Nuno Moniz Alves hatuir, nu’udar timoroan orgullu haree sentimentu fraternidade ne’ebé ema Japaun sira hatudu ba povu timoroan.

“Ne’e la’ós agora de’it maibé dezde uluk depois de independénsia. Relasaun entre Japaun ho Timór metin tebes, buat sira ne’ebé sira halo daudaun nee hatudu katak sira hadomi ita liuhusi saida mak sira halo, ezemplu hakerek livru balun,  disionáriu lian lokál ne’ebé sira hakerek, produtu ne’ebé sira kria. Ne’e hanesan odamatan ba  timoroan sira atubele kontinua dezenvolve nafatin”.

Nuno mós kongratula Prezidente foun, Francisco Guterres Lú-Olo,  espera iha Timor-Leste nia aniversáriu da-15, Timór kontinua dezenvolve an, no hein katak kooperasaun hotu-hotu nian husi baze to’o  iha leten, atu hamutuk harii nasaun ida ne’e.

Durante espozisaun asiste mós filme kona-ba  Balibo 5, ne’ebé halo povu japoneza balun tanis tanba iha sentimentu profundu sobre saida mak akontese, depois sira hakbesik ba timoroan sira hodi hatene kona-ba timoroan  nia moris ho klean liután.

Diretór JICA, Wakasugi informa, onra ida atu participa iha eventu ne’e, tanba bele sosializa sira-nia servisu ba komunidade Japaun. Diferente ho tinan kotuk, iha 2017  sira aprezenta voluntária JICA nian ne’ebé halo servisu iha Timor-Leste, atu fó motivasaun di’ak liután ba estudante sira seluk atubele bele hatene Timór no hakarak halo servisu voluntáriu.

“JICA ajuda dezenvolvimentu Timor-Leste nian liuhusi konstrusaun no rekursu umanu iha tinan ida ne’e no aseita tan bolsa estuda hodi simu ema lima to’o sanulu tanba antes ne’e simu kada tinan ema rua de’it. Espera iha timoroan sira bele iha interese aplika barak tan” nia relata.

Aleinde ne’e iha semináru kona-ba Timor-Leste ne’ebé hato’o husi profesór sira ne’ebé kontinua eskola iha Japaun no aprezenta estudu ne’ebé sira halo iha Timór, ho isu oioin iha área diferente.

Atu  anima eventu ne’e ho di’ak, estudante timoroan na’in-lima  iha Tokyo aprezenta  múzika Timór, dahur hamutuk ho ema Japaun nomós aprezentasaun husi artista Ego Lemos ho nia múzika sira ne’ebé halo komunidade sira kontente.

“Ha’u kontente tebes tanba komunidade iha nasaun seluk, Japaun hakarak selebra ita-nia loron independénsia. Hatudu katak solidariedade entre povu Japaun foti ba beibeik, no ita nia embaixada iha ne koopera di’ak ho instituisaun sira ne’ebé interese ho Timor-Leste no bele lori ita-nia produtu tama iha merkadu internasionál”.

*tatoli.tl