Eleisaun antesipada mosu, BOAMP sei avansa ho pakote ida

Bloku Opozisaun Aliansa Maioria Parlamentar (BOAMP), ne’ebé kompostu husi partidu CNRT, PLP no KHUNTO iha ona konkordánsia atu avansa ba Eleisaun Antesipada (EA) ho pakote ida de’it, karik Prezidenti Repúblika, Francisco Guterres ‘Lú Olo’ deside ba EA.

Liu husi konferensia ba imprensa ne’ebé hala’o iha El Legendário Dili, Sesta (08/12), reprezentante juventude opozisaun, Domingos Lemos, hateten, sira optimista katak, partidu tolu ne’e sei manan maioria absoluta iha eleisaun antesipada.

“Ami garante 100%, la’os 35 kadeira de’it, maibé sei liu husi ne’e, tanba ita haree, númeru ne’e ami mak bo’ot. Agora de’it ami 35 kadeira ona, entaun ita buka atu bele hetan kadeira 40,” katak Domingos Lemos.

Nia hatutan, opozisaun sei avansa ho pakote ida karik eleisaun antisipada mosu, maibé sira seidauk bele ko’alia detalladu kona-ba ida ne’e.

“Ida ne’e kompetensia Prezidenti Repúblika nian, kuandu Prezidenti Repúblika foti desizaun atu ba eleisaun antisipada ami opozisaun AMP pronto,”dehan tan Domingo Lemos.

Nune’e mós, Xefi Juventude CNRT, José Ferreira, hateten, plataforma polítika ne’e ho baze polítika ida de’it.

“Ami sei avansa bazeia ba plataforma ida, no plataforma ne’e ami halo bazeia ba militantes no simpatizantes husi Munisipiu, Postu Administrativu to’o Suku,” informa nia.

Tanba ne’e, BOAMP optimista katak, sei manan absoluta iha eleisaun antesipada ne’e. Tanba ne’e, sira ezije ba Prezidenti Repúblika, atu foti desizaun bazeia ba konstituisaun Repúblika, tanba opozisaun nia hakarak mak lalaok Estadu nian hotu tenki la’o tuir lei.

FRETILIN mak provoka krize institusionál

Entretantu, Juventude Opozisaun Aliansa Maioria Parlamentar hanesan CNRT, PLP no KHUNTO, konsidera, polítika Bloku Koligasaun ne’ebé  mai husi FRETILIN ho Partidu Demokrátiku (PD) nian durante ne’e la edukativu, tamba la hodi programa daruak mai Parlamentu Nasional, hafoin programa dahuluk hetan sumba iha PN, nune’e provoka krizi intitusional. Tamba ne’e, la’os BOAMP mak lakohi koopera, maibe FRETILIN ho PD mak la justu iha kontekstu ida ne’e tamba dada tempu demais nune’e hodi hein Prezidenti Repúblika halo disolusaun ba Parlamentu Nasionál (PN) no tama ba eleisaun antesipada.

Liu husi konferensia ba imprensa ne’ebé hala’o iha El Legendário Dili Sesta (08/12), reprezentante juventude opozisaun, Domingos Lemos, esklarese, bankada opozisaun ne’ebé kompostu husi CNRT, PLP NO KHUNTO mós, rejeita akuzasaun husi Bloku Koligasaun kona ba asaltu poder. Tamba liafuan asaltu poder ne’e atu desvia no kondisiona de’it povu nia hanoin, tamba realidade la hanesan ne’e.

“Partidu FRETILIN provoka hela situasaun hodi hamósu krize institusional  ne’ebé permite hodi halo disolusaun Parlamentu Nasionál no Elesisaun Antesipada.  AMP konsidera katak, FRETILIN empañada tebes ba sobrevivênsia Governu nian, ba iha tempu badak, no sira iha espetativa ida katak atu kompleta deit prazu fulan neen (6),  atu nune’e’e  bele dissolve Parlamentu Nasionál no bele verifika liu husi meius oi-oin katak, iha duni krize institusionál, hodi nune’e’e Prezidente Repúblika  bele disolve Parlamentu no konvoka kedas eleisaun lejislativa antesipada,” katak Domingos Lemos.

Nia haktuir, haree katak kontraria tebes ho buat ne’ebé partidu FRETILIN afirma ona no kontinua nafatin halo afirmasaun katak, VII Governu Konstitusionál ne’e la’os eleitu povu, maibé ne’e insensatamente no imprudente nomeadu husi Prezidente Repúblika, nune’e mak limita ona atu informa (no sei la konsulta henesan ezije husi K-RDTL) ba partidu polítiku sira ne’ebé dadauk ne’e forma opozisaun Parlamentár.

Tanba ne’e, opozisaun reafirma nafatin nia kompromisu hodi kontinua respeita no obedese ba  Konstituisaun RDTL.

“Ita bele haree katak, iha  hanoin ne’ebé absurdu ( irasional ) kona-bá akuzasaun ne’ebé mai husi partidu FRETILIN ne’ebé hatete katak, AMP hala’o hela asaltu poder ka hala’o hela “ golpe Estadu”, liu husi aprezentasaun proposta rejeisaun ba Programa Governu nian,  no aprezentasaun mosaun sensura ba Governu, nomós aprezentasaun proposta hodi halo destituisaun ba Prezidente Parlamentu Nasionál,”relata Domingos Lemos.

Bankada opozisaun atentu katak, iha responsável polítiku governamentais sira katak, iha ignoránsia ne’ebé grave kona-bá konseitu husi “GOLPE ESTADU”, maibé AMP esklarese ona katak “ GOLPE ESTADU” ne’e signifika hamonu Governu ida la tuir dalan ka ilegal, husi parte órgaun Estadu ida ba orden konstitusionál lejítima.

Nune’e’e,  Domingos afirma, bele hare’e katak, AMP hala’o kontrariu husi lia-fuan “Golpe Estadu” ne’e, tanbá halo tuir hela meiu ne’ebé expressamente previstu iha Konstituisaun Repúblika, no Rejimentu Parlamentu Nasionál ni’an, hodi asegura  katak, forma Governu ida ne’ebé iha lejitimidadi demokrátika ba efeitu ida ne’ebé tenki liu husi AMP.

“Hanesan FRETILIN hatene, no lolos ne’e tenki iha seriedade hodi rekoñese publikamente artigu 109. n.o 2, husi Konstituisaun Repúblika, ne’ebé expressamente fó ba Bankada Parlamentár sira direitu hodi aprezenta proposta rejeisaun ba Programa Governu ni’an. Hanesan ita hotu hatene katak, iha loron 19 fulan outubru tinan 2017 liu ba’, Bankada Parlamentár husi opozisaun aprezenta ona proposta rejeisaun ba Programa Governu nian, ne’ebé ikus mai hetan nia aprovasaun maioria absoluta husi Deputada no Deputadu sira,” katak Domingos Lemos.

Bankada opozisaun AMP mós haree  katak,  FRETILIN laiha sentidu Estadu,  tanba FRETILIN ho PD  kaer metin  hela poder no sira uza hela meius  no dalan oi-oin atu kontinua nafatin hodi tenta hala’o poder ida ne’ebé laiha kondisaun polítika ka laiha lejitimidade demokrátika.

“Karik pretende duni atu defende interese  Estadu nian, maka FRETILIN rasik tenki ezije demisaun ba VII Governu Konstitusionál, hodi nune’e bele loke siklu polítiku foun ida, ne’ebé diak hodi jere formasaun ba Governu ho apoiu maioria Parlamentár ne’ebé preparadu hodi viabiliza Programa Governu ni’an ho Orsamentu ida ne’ebé diak, atu dudu ita nia rai doben ba dalan dezenvolvimentu nian,” katak Domingos.

AMP reafirma  nafatin ba Povu Doben tomak kona-bá kompromisu ne’ebé firme  hodi kontinua respeita no defende Konstituisaun no kontinua nafatin defende interese boot Nasaun nian. “iha faze ida ne’e passa  ba demisaun Governu ida ne’ebé sempre agarrada ka  kaer metin poder nomós rekuza atu rekoñese katak laiha kondisaun polítika nem iha lejitimidade demokrátika nesesária hodi bele Governa,”dehan Domingo Lemos.

BOAMP apela ba kuadru sira husi juventude AMP hodi mantein nafatin paz no estabilidade iha ida-idak nia hela fatin, no hala’o atividade lor-loron ni’an hodi hein desizaun husi Prezidente Repúblika, no husu ba entidade hotu atu simu ho laran luak ba desizaun saída deit mak Prezidente Repúblika sei foti.

Juventude AMP levanta kestaun ne’e relasiona ho Bloku Koligasaun iha Parlamentu Nasional durante semana rua ba kotuk, abandona plenária, maibé fó sala fali ba opozisaun ho akuzasaun katak, bankada opozisaun halo polítika asaltu poder.

Antes ne’e, Primeiru Ministru, Mari Alkatiri, hatete, FRETILIN ho PD prontu ona atu hasoru eleisaun antesipada, kaundu Prezidente Repúblika deside.

@gmntv.tl